Madelinde Winnubst over Buurtkamer 3D

De Buurtkamer 3D is een burgerinitiatief om sociaal-culturele en maatschappelijke activiteiten op te zetten voor bewoners uit de dorpen ’s-Graveland, Kortenhoef en Ankeveen. Het achtervoegsel 3D staat dan ook voor de drie dorpen. De stichting wordt gedraaid en gedragen door actieve bewoners. Madelinde Winnubst is één van hen. Ze start het gesprek met een disclaimer; de Buurtkamer 3D bestaat al wel in een aantal activiteiten, maar is nog niet op een fysieke plek begonnen. “Sinds 1 juni hebben we wel een ruimte van waaruit we kunnen starten, maar het voelt nog als droogzwemmen.”

Bloembakkenparty

Het idee voor de Buurtkamer komt niet uit de lucht vallen, vertelt Madelinde. “Vijf jaar geleden ben ik gestart met het ‘Huiskamer in de buurt’ project. Met het idee: we zien wel waar we eindigen.” Er speelde nog iets mee. Madelinde is onderzoeker en deed onderzoek naar collectief leren in de wijk Kanaleneiland in Utrecht. “Toen dacht ik: ik kan altijd wel aan de zijkant blijven staan, maar laat ik nu zelf eens iets in mijn eigen dorp doen. Zo ben ik met een buurvrouw gestart met bloembakken in ’s-Graveland. Dat is nu uitgegroeid tot een vrijwilligersproject met veel donateurs en 60 bloembakken die vrijwilligers wekelijks watergeven. Het heeft voor verbinding gezorgd in het lintdorp. Elk jaar wordt er een Bloembakkenparty gehouden. In coronatijd zijn we via de Vaart bij de huizen langs gevaren om iedereen een bloemetje te geven. Het is leuk dat er zulke initiatieven ontstaan. Vooruitlopend op het krijgen van een ruimte, zijn bewoners gestart met het organiseren van activiteiten, zoals een gezamenlijke moestuin, het Kerstdiner en de Tasjesbibliotheek. Daar kunnen jong en oud boeken lenen, maar er wordt ook voorgelezen en gewerkt met het programma ‘Speel en leer’ voor kinderen om hen te helpen met taalontwikkeling. Nu breekt een nieuwe fase aan op een locatie waarbij we gebruik kunnen maken van twee ruimten die we delen met drie andere burgerinitiatieven.”

Zorgvuldig stappen kiezen

Vanuit de gemeente ervaart Madelinde medewerking, maar dat heeft nog niet geleid tot concrete resultaten. “Met het nieuwe college dat participatie en burgerbetrokkenheid belangrijk vindt, is de verwachting dat dit gaat veranderen. Het moet groeien en heeft vertrouwen nodig. De gemeente en andere professionele organisaties moeten wennen aan het kader van bewoners die op eigen wijze dingen doen. Daar zijn open gesprekken voor nodig. Daar willen we graag aan meewerken.” Volgens Madelinde heeft de gemeente alleen maar wat te winnen bij partnerschap met actieve bewoners. “Er zijn in het dorp momenteel weinig voorzieningen. De vraag is: wat willen we zijn als dorp? Die vraag houdt me wel bezig. De gemeente zou ik graag zien als partner, bijvoorbeeld als het gaat om een locatie voor burgerinitiatieven. De locatie die we nu tot onze beschikking hebben is tijdelijk. Het zou fijn zijn als we zicht krijgen op een definitieve plek of dat we op meerdere locaties terecht kunnen. Nu starten we in een kleine ruimte die geschikt is voor een scala aan activiteiten. Denk aan huiswerkbegeleiding en een plek waar jongeren kunnen chillen en gamen. Verder hopen we dat er bewoners zijn die, vanuit wat ze zelf leuk vinden, willen aanhaken of met andere ideeën komen. Het liefst allemaal mensen met verschillende netwerken. Zodat het dorp hier echt samenkomt en er wat kan ontstaan. Dan gaat het gonzen in het dorp. Dat het hier leuk is! Het is zorgvuldig stappen kiezen. Je kunt maar een keer een eerste indruk maken.”

Verbinding en gemeenschapskracht

Wout en Renée hebben geïnteresseerd zitten luisteren. Wout werkt als sociaal werker in Naarden en is accounthouder voor de gemeente in Team Wijdemeren. Renée werkt sinds enkele maanden bij Versa Welzijn, woont zelf in Ankeveen en is als inwoner actief betrokken bij verschillende initiatieven. Wout haakt in op het verhaal van Madelinde. “Versa Welzijn heeft in de gemeente wat spreekwoordelijke klappen gehad. We hebben nu een opdracht voor individuele hulpverlening. Die voeren we uit met een aantal parttime werkende collega’s. Van daaruit proberen we toch wat te blijven betekenen voor collectieven en bewonersinitiatieven. Omdat onze overtuiging is dat de oplossing voor veel maatschappelijke vraagstukken ligt in meer verbinding tussen mensen. Dat was ook de conclusie van een rapport over vergrijzing in Wijdemeren. En die conclusie komt niet uit de lucht vallen.” Madelinde vult aan: “Ook hier weer: wat willen we nou met ons dorp? En wat betekent dat voor groepen mensen? Wat is er dan nodig om hen kwaliteit van leven te geven? En zo speelt dat voor allerlei groepen mensen en rondom diverse thema’s.” De relatie tussen Versa Welzijn en de Buurtkamer 3D is pril. Madelinde: “We weten in ieder geval van elkaars bestaan. Door korte lijnen te houden kunnen we kijken hoe we samen van 1 plus 1 naar 3 kunnen komen. We hebben elkaar nodig om verbindingen tussen bewoners te creëren. In dat proces zouden we meer naast elkaar kunnen, of misschien wel moeten, gaan staan.” Wout: “Dat idee komt bij mij ook sterk naar boven. Hoe zouden we elkaar kunnen versterken? Ook in onze relatie met de gemeente? En kunnen daar nog andere initiatieven en partners bij aanhaken? Individuele ondersteuning en hulpverlening gaat steeds meer geld kosten. Terwijl meer verbinding en gemeenschapskracht vaak een beter passend, en goedkoper, antwoord biedt.” Madelinde: “Dat lijkt me een mooi gesprek voor het najaar! Dan kunnen we ons nu even focussen op de start van de Buurtkamer.”

Gezonde dosis nederigheid

Wat is de ideale Buurtkamer? Madelinde schiet die vraag liever pragmatischer in. “Laten we vooral kijken naar wat er wél kan, voorbij ideaalplaatjes. En laten we op die manier dan maar beginnen. Een gezonde dosis nederigheid helpt daarbij. We zitten nu met vier organisaties in een locatie. Er is ook nog een plan voor een café. Waar blijft je identiteit dan, in deze kluwen van niet vanzelfsprekende samenwerkingspartners? Nederigheid helpt dan om je op een gezonde manier tot elkaar te verhouden. Zonder direct heel veel noten op je zang te hebben. Op activiteitenniveau is de interactie gewoon enorm van belang. De dagelijkse gesprekken, die moet je er met elkaar kunnen voeren. Als je dat kan organiseren, en ik besef me dat organiseren een beetje raar klinkt, dan is dat winst. Dan kunnen mensen elkaar ontmoeten in een setting die prettig is. Dat kan bij iemand thuis, maar ook in de Buurtkamer. Dat gevoel past bij onze identiteit. We gaan onszelf zijn. En dat kan ook zonder een sticker met Buurtkamer 3D erop.”

Doelgroepenloos

Er komt nog een vraag op tafel. Hoe kun je een Buurtkamer voor alle bewoners zijn, en toch ‘doelgroepenloos’? Wout: “Zelf kom ik uit de culturele hoek. Ik kom van de Kunstacademie en ben fan van het onverwachte, creatieve, het out-of-the box denken. Daarom was ik altijd fan van theatergezelschap Dogtroep. Als zij door de straat liepen, bleef iedereen staan. Juist dat samen zijn, verrast worden, in de openbare ruimte, dat spreekt aan. Collega’s gaan met mobiele tafels de straat op. Dan ontstaan bijzondere ontmoetingen tussen mensen die elkaar anders nooit hadden gesproken. Ik zou graag een Buurtkas willen in Naarden. Waar mensen hun eigen dingen kweken, waar dan vervolgens een restaurantje aan hangt, met wat kunst en cultuur erbij… De moraal van het verhaal is dat ik denk dat er veel kan, als we wat out of the box durven denken met elkaar.” Madelinde knikt. “En misschien kunnen we wel niet iedereen bereiken, maar wel een diversiteit aan groepen.” Renée: “Als je kernwaarde gezelligheid is en mensen gaan daarop aan, dan krijg je wat jij wil. Dan gaat het in een dorp gonzen en vervolgens bewegen en lopen!” Madelinde: “Precies. En met de inzet van veel verschillende personen. Niemand is het gezicht van de Buurtkamer. We zijn allemaal de Buurtkamer. Als je dat weet te bereiken, dan zit het goed. Mij is vanavond duidelijk geworden dat we elkaar heel wat te vertellen hebben. Het is interessant om elkaar te kunnen versterken. Dat Buurtkas-idee kan een mooie oefencasus zijn!” Wout: “Ik zie daarnaast ook allerlei andere haakjes. Bijvoorbeeld voor een gezamenlijk verhaal richting de gemeente of als lansbreker voor bewonersinitiatieven. Maar ook in initiatieven waarin we elkaar zouden kunnen vinden.” Madelinde knikt. “Precies. Eerder zaten we samen in een gesprek vanuit de gemeente. Daardoor was er van een gesprek van bewonersinitiatief tot welzijnsorganisatie geen sprake.” Renée: “Laten we de synergie in onze relatie en met de gemeenschap zoeken. En daarbij out-of-the-box denken en samen zoeken naar wat er allemaal wél kan!”

Schrijver Eelco Visser heeft in 2022 voor Versa Welzijn een jaar lang verhalen verzameld. Hierin vertellen inwoners van Gooi en Vechtstreek hoe ze, samen met anderen, prachtige projecten, activiteiten en diensten realiseren. Waarmee ze het (samen)leven in hun straat, wijk of dorp leuker, interessanter en duurzamer maken. In Versa Welzijn vinden ze een partner die op basis van gelijkwaardigheid, waar gewenst of nodig, meedenkt en -doet. Die niet overneemt, maar inwoners laat doen wat ze zelf het beste kunnen. Omdat iedereen elkaar wat te bieden heeft. En inzet in een straat, wijk of dorp écht duurzaam is als mensen zelf aan het stuur van de verandering zitten! Het zijn vertrekpunten van Asset Based Community Development; gemeenschapsversterkend werken.